Liesbeth stond als verpleegster in de frontlinie

Mensen in de zorgsector hebben tijdens de eerste piek van Corona hartverwarmende, maar ook hartverscheurende momenten meegemaakt. Liesbeth Lauwers werkte als verpleegster op de Covid-afdeling in het AZ Turnhout. Toen ze dacht dat ze het ergste gezien had, belandde haar vierjarige dochter Bo met Corona in het ziekenhuis. Corona piekt en we zijn het allemaal beu, maar er zijn ook lichtpuntjes. “Focus op de positieve dingen, kijk hoe mooi weer het is! Laten we met z’n allen minder zeuren en gewoon doen wat de experten ons aanraden. Doe het voor jezelf, voor anderen, maar ook voor ons: de zorgverleners.” Een verhaal over hoe verandering in de wereld begint… bij jezelf.

Liesbeth, tijdens de eerste piek van Corona werd jij ingeschakeld op de Covid-afdeling van jouw ziekenhuis. Met gemengde emoties denk ik?

"Ik werk normaal op het operatiekwartier in het AZ Turnhout en ik doe dit met hart en ziel. Zorgen voor andere mensen zit in mijn bloed. Tijdens Corona kreeg ik, samen met nog enkele andere collega’s van mijn afdeling, de mededeling dat ik door de grote drukte ingeschakeld ging worden op de Covid-afdeling.

Mijn eerste reactie was: ‘oh nee, dat wil ik niet!’. Niet enkel omdat ik schrik had voor Corona, maar ook omdat verandering in het algemeen niet leuk is. Ik moest mijn vertrouwde dienst verlaten en naar een afdeling gaan waar ik het niet kende en waarvan ik dacht: ‘dat is niets voor mij’. Ik moest ook ineens in heel andere shiften gaan werken. Gelukkig werd mijn jongste dochter Bo (4) opgevangen door mijn schoonzus.

De eerste dag vertrok ik met een bang hartje naar het ziekenhuis, maar ik heb heel snel de knop kunnen omdraaien. We zaten allemaal in hetzelfde schuitje, dus ik zou er het beste van maken."

“We werkten non-stop door, zonder klagen. We hadden ook geen andere keuze. We wilden het virus verslaan"

Voelde het voor jou ook een beetje als naar een oorlog vertrekken?

"De eerste zes weken waren enorm zwaar. Stress, onvoorspelbare dagen, het wennen aan een nieuwe afdeling, de chaos, de emoties en de angst bij de patiënten,…Ik was heel hard onder de indruk van wat Corona kan doen en daar schrok ik echt van. Hoe snel gezonde patiënten achteruit konden gaan. Je mag daar niet over nadenken, anders vertrek je niet meer naar je werk. We hadden patiënten die zo hard aan het afzien waren dat ze ons smeekten om hen te laten gaan. Hartverscheurend.

Patiënten die alleen moesten sterven, verschrikkelijk. Patiënten die stervende waren, mochten één of twee bezoekers ontvangen. Ik dacht soms: leg hen op een aparte kamer en laat meer bezoek komen, zodat iedereen afscheid kan nemen. Dat kon natuurlijk niet, maar eigenlijk was het onmenselijk.

Het dragen van de beschermingskledij was fysiek heel zwaar. In het begin hadden we materiaal in overvloed, tot heel het land ineens zonder mondmaskers en schorten zat. Op een gegeven moment droeg ik zelfs een groot masker dat leek op een zuignap om iets te ontstoppen. De helmen en de brillen deden pijn en na een paar uur in de zone was de hoofdpijn soms niet te harden."

In tijden van crisis is het belangrijk om lichtpuntjes te zien. Wat zijn voor jou zo’n lichtpuntjes tijdens Corona?

"In de zorg is er sowieso te weinig volk en moet het verzorgen altijd snel gaan, maar dat was tijdens Corona niet het geval. Als verpleegster sta je heel dicht bij de mensen. We konden de tijd nemen om er voor onze patiënten te zijn en zij hadden daar ook zichtbaar deugd van. Wij waren hun lichtpuntje. Zij zagen ook niemand buiten ons als verplegers en dan was het ook voor mij fijn om tijd te hebben voor een babbeltje.

Het samenhorigheidsgevoel is voor mij het mooiste gevolg van Corona. Er is bij ons in het ziekenhuis zelfs een nieuw woord ontstaan: de plus-collega’s. Vroeger spraken we over ‘die van pneumo’, nu is het ‘mijn plus-collega’s. We zaten allemaal in hetzelfde schuitje en dat schepte een band. De vaste verpleegsters van de afdeling moesten ons erbij pakken en wij moesten ineens inspringen op een dienst waar we alles nog moesten zoeken en vragen. De meesten van ons hadden zelfs in jaren geen patiënten meer gewassen, dat is ook niet nodig op een operatiekwartier."

“Ik liep met een gsm van bed naar bed, zodat patiënten konden videobellen met het thuisfront”

Hoe heb jij patiënten een kleine dosis geluk kunnen geven?

"Ik heb tijdens Corona gemerkt dat dit kan door heel kleine dingen, bijvoorbeeld door de patiënten te laten whatsappen met het thuisfront. Veel patiënten hadden een gsm van thuis mee gekregen, maar wisten niet hoe deze werkten. Onze gsm-kennis is enorm uitgebreid! We hadden ook een gsm van het ziekenhuis.

Ik ging regelmatig met deze gsm de ziekenhuisbedden af, zodat patiënten konden videobellen met hun familie. Je zag dan de emoties opkomen, je voelde de liefde er afspatten. Het enige wat ik deed was die gsm vasthouden, want dat konden sommige patiënten niet meer zelf, maar dat maakte een gigantisch verschil voor die mensen. En ik was gewoon heel blij en dankbaar dat ik een verschil kon maken, hoe klein ook."

Heeft Corona ook een persoonlijke impact op jou gehad?

"Toen ik op de Covid-afdeling werkte, had ik heel veel schrik om het virus mee naar huis te nemen. Tijdens Corona werd niemand ziek dus ik dacht: ‘ik doe het hier goed’. Tot ik na zes weken terug naar mijn operatiekwartier ging. Mijn dochter Bo kreeg ineens hoge koorts. Dagenlang met serieus hoge pieken, waardoor ze in het ziekenhuis werd opgenomen.

Ze bleek Corona te hebben. Toen heb ik me heel schuldig gevoeld en voelde ik me een slechte moeder. Door mijn schuld lag ze daar. Dat dacht ik, maar natuurlijk kan ze het ook op andere plekken opgelopen hebben. Ik heb wel eventjes met een schrik gezeten dat het verkeerd kon aflopen, maar kinderen genezen in hoofdzaak snel. Zij was ook nog maar het tweede kindje dat in Turnhout met Corona werd opgenomen. Gelukkig mocht ik haar na een paar dagen mee naar huis nemen. Ik heb toen twee weken uitsluitend gemoederd.

Sommige mensen denken dat Corona maar een klein virus is en dat veel maatregelen overdreven zijn, tot je van dichtbij de impact meemaakt van dit virus. Als verpleegster heb ik heel veel gezien, maar mijn eigen dochter zien afzien heeft me pas echt doen beseffen wat een venijnig virus dit is."

“Applaus is fijn, maar klapt er nu nog iemand? Geef ons liever extra personeel, zodat we meer tijd in onze patiënten kunnen steken.”

Ik heb wekenlang mee geklapt voor jou. Waren jullie blij met het applaus?

"De zorgsector werd volledig opgehemeld, we kregen cadeautjes, elke dag een applaus, mensen hingen witte lakens buiten,…Dat deed heel veel deugd. Ik heb tijdens Corona veel geluksmomentjes gehad toen ik merkte hoe hard mensen ons apprecieerden. Tijdens het applaus aan het ziekenhuis stond ik daar met tranen in mijn ogen, net zoals iedereen van het team.

Zo’n momenten zouden meer moeten gebeuren, niet alleen voor ons maar voor iedereen. Iedereen heeft bijgedragen, denk maar aan de mensen die thuisbleven van hun job. De appreciatie zou langer vastgehouden moeten kunnen worden.

We krijgen nu een horecacheque om ons te bedanken voor het harde werk. Is dat nodig? Voor mij niet. Geef ons liever meer werkkrachten en meer middelen zodat we meer tijd in onze patiënten kunnen steken. De staat gaat nu wel meer investeren in de zorg en dat is heel belangrijk.

Ik zeg regelmatig tegen mijn collega’s: we gaan later moeten terugdenken aan deze tijd: hoe we als groep samenwerkten. Ik ben met vier collega’s van het operatiekwartier naar de Covid-afdeling getrokken. We trokken ons aan elkaar op, maar voor de collega’s die op de dienst achterbleven was het ook niet gemakkelijk. Zij maakten voor ons een spandoek voor het raam met de tekst ‘we missen jullie’. Dat deed enorm deugd. Ik vrees echter dat we deze tijd snel gaan vergeten. Maar je hebt elkaar wel nodig. Ik heb echt beseft dat het hier zo slecht nog niet is."

“Voor ons voelt het alsof we weer naar de frontlinie moeten vertrekken, na nauwelijks een rustpauze”

Heb jij schrik voor deze nieuwe Corona-piek?

"Ik denk dat al het zorgpersoneel met bange ogen naar de cijfers aan het kijken is. In veel gemeenten gaan de cijfers echt loeihard omhoog. Ik kan ook boos worden als ik sommige complottheorieën hoor, of als ik hoor hoe mensen de experten afkraken of zelfs oproepen adviezen niet te volgen.

Denk eens na mensen! We gaan dit te boven komen, maar alleen maar als we gaan samenwerken als één team. Volg gewoon netjes de maatregelen in plaats van alles in vraag te stellen. Zorg voor jezelf, voor anderen, maar denk ook eens aan ons: het zorgpersoneel. Wij zullen uiteraard weer het beste van onszelf geven, maar veel verplegers zijn moe. Voor ons voelt het alsof we weer naar de frontlinie moeten vertrekken, na nauwelijks een rustpauze."

Wat betekent voor jou gelukkig zijn?

"Geluk staat voor mij gelijk aan rust. Het leven mag voor mij zo druk zijn als wat, maar ik wil wel innerlijke rust vinden. Het leven is soms zo gejaagd en ik verlies me soms in de hectiek van het dagelijks leven. Mijn oudste dochter Yanouck (16) speelt hockey op nationaal niveau, wat wil zeggen dat wij meermaals per week een verplaatsing maken naar Edegem. Dat vraagt wel wat organisatie.

Tijdens mijn eerste huwelijk kwam de zorg voor de kinderen en het huishouden volledig op mij terecht. Ik stond er voor alles alleen voor. Toen ik mijn huidige man leerde kennen, ging er een hele nieuwe wereld open. Er bestaan dus mannen die mee inspringen! Ik ben gelukkig als na een lange werkshift mijn man zegt dat hij eens met Yanouck naar de hockey rijdt, zodat ik kan rusten. Rust is voor mij de basis van geluk.

Ik was vroeger echt op zoek naar hét geluk. Ik vroeg me af of dit nu het leven was. Die periode is voorbij. Ik kan niet zeggen dat ik helemaal gelukkig ben, maar de vele geluksmomentjes zijn veel frequenter dan de mindere momenten. Ik geloof niet dat iemand perfect gelukkig is. Geluk is niet constant. Ik kan soms wel ineens overvallen worden door een intens geluksgevoel; ik ben dan oprecht blij en dankbaar dat ik leef."

“Het is niet omdat je een moeilijke jeugd hebt gehad, dat je toekomst niet rooskleurig kan zijn”

Wat is het beste advies dat je kan geven aan anderen?

"Zorg goed voor jezelf. Jezelf graag zien is de sleutel. Ik verwacht nooit van een ander wat ik niet zelf zou doen. Het begint allemaal bij jezelf: hoe je zelf in het leven staat, bepaalt hoe anderen je zien.

Ik kan nu zeggen dat ik mezelf graag zie en dat ik trots ben op mezelf. Ik heb nochtans een hobbelig levenspad gehad. Ik ben op jonge leeftijd door mijn ouders achtergelaten. Ik ben in een pleeggezin grootgebracht, bij mijn tante en nonkel. Voor mij zijn zij mijn ouders. Dat is niet altijd van een leien dakje gelopen, maar zij hebben er wel voor gezorgd dat ik geworden ben wie ik nu ben en daar ben ik hen heel dankbaar voor. Voor hetzelfde geld hadden zij mij aan mijn lot overgelaten en dan was mijn leven heel anders verlopen.

Jeugdervaringen bepalen hoe je later in het leven staat. Je kan een grote rugzak hebben, maar dat bepaalt niets. Het is niet omdat je een moeilijke jeugd gehad hebt, dat je toekomst niet rooskleurig kan zijn. Iedereen krijgt bepaalde kaarten in het leven, maar het gaat erom hoe je die kaarten pakt en wat je ermee doet. Je maakt keuzes in het leven en soms zijn die verkeerd. Maar een verkeerde keuze kan je altijd achteraf rechtzetten. Ik heb heel wat meegemaakt, maar al die ervaringen hebben mij wel gemaakt tot wie ik nu ben."

Wat is het grappigste/mooiste/leukste dat je deze week hebt meegemaakt?

"Ik heb vakantie! Na een drukke periode in het ziekenhuis kan ik nu even bekomen en samen met mijn gezin genieten van de kleine dingen. Want dat moeten we doen: in plaats van ons druk te maken in de dingen die we allemaal niet meer mogen, kunnen we beter focussen op die dingen die nog wel kunnen. Het is stralend weer, geniet hiervan! Geniet van je dierbaren, knuffel je kinderen eens een keer extra,… Geluk zit in kleine momenten."